Research gebouw

ODILE: Overgewicht en Depressie: Implementatie van Leefstijlinterventie

Research
Depressie in combinatie met overgewicht en/of verhoogde buikomvang (hierna: ‘overgewicht’) komt vaak voor (tot 40% van alle depressies wereldwijd) en bedreigt de gezondheid, kwaliteit van leven en het dagelijks functioneren. Een ongezonde leefstijl speelt hierbij een belangrijke rol. Voor mensen met depressie vraagt verandering van leefstijl extra begeleiding en ondersteuning.

De GLI-LEEF interventie is specifiek door ons ontwikkeld voor patiënten met depressie en overgewicht. Dit 18-weken durende programma, gebaseerd op de gecertificeerde CooL (Coaching op Leefstijl) interventie, behandelt voeding, beweging, slaap, relaties, middelengebruik, en de psychologische aspecten die uniek zijn voor deze kwetsbare populatie. Pilotstudies laten zien dat bij toepassing van GLI-LEEF zowel de psychische als lichamelijke gezondheid verbetert, met significante verbeteringen in kwaliteit van leven en vermindering van depressieve klachten.

Implementatie van GLI-LEEF in de standaardzorg kent echter aanzienlijke uitdagingen. Eerder onderzoek heeft aangetoond dat slechts een klein deel van de beoogde doelgroep benaderd werd voor deze interventie, en van hen startte slechts een beperkt aantal daadwerkelijk met de interventie. Deze bevindingen benadrukken een breder probleem: ondanks de bewezen effectiviteit van de interventie, ontbreekt het nog aan voldoende kennis over hoe deze duurzaam te implementeren in de standaard eerste- en tweedelijns zorg voor patiënten met depressie in combinatie met overgewicht. Om dit aan te pakken, richt dit ZonMW-gefinancierde onderzoek zich op het identificeren van belangrijke implementatiedeterminanten, het afstemmen hiervan op op maat gemaakte implementatiestrategieën, en het gezamenlijk testen van deze strategieën met huisartsen en GGZ-professionals in de regio Drenthe.

Vraagstelling

Hoe kan deze, specifiek voor deze doelgroep, ontwikkelde leefstijlinterventie meer mensen uit de doelgroep bereiken en onderdeel worden van de standaard eerste- en tweedelijns gezondheidszorg?

Doel 

Dit project heeft 4 doelen:

  1. inzicht krijgen in de belemmerende en bevorderende factoren voor implementatie van een GLI gemaakt voor depressieve patiënten in de standaardzorg;
  2. een overzicht maken van implementatiestrategieën die aansluiten op de gevonden factoren;
  3. succesvolle implementatie van GLI-LEEF! door:
    - meer deelnemers die voor de interventie uitgenodigd worden,
    - meer met GLI-LEEF! startende patiënten,
    - meer patiënten die de interventie afmaken,
    - en meer zorgprofessionals die GLI-LEEF! inbedden in hun standaardzorg;
  4. en opleveren van een beslishulp voor de keuze van passende implementatiestrategieën.
Relevance

Maatschappelijke relevantie

Een groeiende gezondheidsuitdaging in kwetsbare populaties aanpakken

Dit project pakt de behoefte aan om bewezen effectieve leefstijlinterventies te integreren in de standaardzorg voor patienten met depressie in combinatie met overgewicht - een combinatie die honderdduizenden mensen in Nederland treft.

Wat we willen bereiken

Implementatie van GLI-LEEF als standaard zorgoptie in de huisartsenpraktijk en geestelijke gezondheidszorg, zodat patiënten met depressie en overgewicht toegang hebben tot evidence-based leefstijlinterventies die zowel hun mentale als fysieke gezondheidsbehoeften aanpakken.

Wat we hebben bereikt

  • Ontwikkeling van GLI-LEEF interventie en succesvolle pilot-studies uitgevoerd in zowel huisartsenpraktijken als GGZ-instellingen
  • Aangetoonde verbetering van functioneel herstel, persoonlijk herstel en symptoomvermindering
  • Gevestigde partnerschappen in het gehele zorgnetwerk in Drenthe
  • Integratie in regionaal gezondheidsbeleid (IZA-regioplan Drenthe)
     
  • Door middel van participatief implementatieonderzoek werken we vanaf het begin samen met patienten, zorgprofessionals en beleidsmakers. Onze projectstructuur omvat vertegenwoordiging vanuit het 7Ps Framework (Patients and the public, Providers, Purchasers, Payers, Policy makers, Product makers, Principal investigators), wat zorgt dat alle stemmen gehoord worden in het implementatieproces.

  • Het project implementeert de interventie direct in 10 huisartsenpraktijken en 3 GGZ-locaties, waardoor verandering gecreeerd wordt terwijl kennis gegenereerd wordt. Onze systematische aanpak met gebruik van het CFIR-framework zorgt ervoor dat succesvolle strategiën gerepliceerd kunnen worden in andere contexten.

  • De beoogde impact bestaat uit het toegankelijker maken van leefstijlinterventies voor patiënten met depressie in combinatie met overgewicht. Door barrières in de toeleiding naar en deelname aan GLI-LEEF weg te nemen, zorgen we ervoor dat meer patiënten met mentale problematiek toegang krijgen tot effectieve leefstijlzorg.

    Daarnaast levert het project waardevolle kennis op over het implementeren van (leefstijl)interventies in de eerste- en tweedelijns zorg. Deze kennis is niet alleen toepasbaar op GLI-LEEF, maar kan ook worden ingezet bij de implementatie van andere interventies in de gezondheidszorg. De beslishulp die we ontwikkelen stelt andere regio's en zorgorganisaties in staat om vergelijkbare interventies succesvol te implementeren, waardoor de impact verder reikt dan Drenthe. Op langere termijn kan dit bijdragen aan aanpassingen in nationale richtlijnen voor depressiezorg, waarbij leefstijlinterventie een routinematig onderdeel wordt van de behandeling.

  • Het project wordt gefinancierd door ZonMw in de subsidieronde 'Leefstijl in de zorg: implementatie & impact' en maakt deel uit van het bredere onderzoeksprogramma Het project maakt deel uit van het onderzoeksprogramma Four-C (Cure and Care in the Community Context) van het UMCG. We werken samen met de Hanzehogeschool Groningen (Centre of Expertise Healthy Ageing), GGZ Drenthe, Dokter Drenthe en de Cooperatie paramedische zorggroep Gezond in Drenthe. Deze samenwerking brengt expertise samen op het gebied van implementatiewetenschappen, huisartsgeneeskunde, psychiatrie en leefstijlgeneeskunde.

Contact

Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG)
Eerstelijnsgeneeskunde en Langdurige Zorg
Huispost FA21
Postbus 196
9700 AD Groningen